- Które przepisy regulują system dozoru elektronicznego?
Kodeks karny wykonawczy (dalej k.k.w.) art. 43a – art. 43zae. - Na czym polega system dozoru elektronicznego (dalej SDE)?
Dozór elektroniczny umożliwia osobie skazanej odbywanie kary w warunkach wolnościowych w miejscu swojego zamieszkania przy zastosowaniu odpowiednich systemów elektronicznych kontrolujących zachowanie skazanego oraz ograniczających swobodę poruszania się jak też zmiany miejsca pobytu przy użyciu środków technicznych.
Polega na umieszczeniu na nodze skazanego nadajnika radiowego, który przypomina duży zegarek, a także montażu urządzenia monitorującego w miejscu zamieszkania. - Czy każdy może skorzystać z dobrodziejstwa SDE?
Nie. Należy spełnić określone warunki, które wynikają wprost z kodeksu karnego wykonawczego – art. 43 la, a to:
• wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane
w art. 64 § 2 kodeksu karnego (skazanie w warunkach tzw. multirecydywy);
• jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
• osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę,
o której mowa w art. 43h § 3 k.k.w. (jeśli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych);
• odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1 (kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi).
Co istotne, warunki muszą zostać spełnione łącznie.
- Jakie czynności może wykonywać skazany podczas odbywania kary w SDE?
Zgodnie z art. 43na k.k.w. sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu:
- świadczenia pracy;
- wykonywania praktyk religijnych bądź korzystania z posług religijnych;
- sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną albo chorą;
- kształcenia oraz samokształcenia, a także wykonywania twórczości własnej;
- korzystania z urządzeń bądź zajęć kulturalno-oświatowych oraz sportowych;
- komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem i wybranym przez siebie przedstawicielem (…);
- utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;
- korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;
- dokonania niezbędnych zakupów.
W konsekwencji, skazany ma prawo do uczęszczania do pracy, kontynuowania nauki, zajmowania się gospodarstwem domowym, realizowania praktyk religijnych, zajmowania się dziećmi, a nawet wychodzenia na zakupy.
Pozostaje jedno ALE….
Zwracając się do Sądu z wnioskiem o udzielenie zgody na odbywanie kary w SDE skazany powinien dołączyć harmonogram, z którego wprost będzie wynikało w jakich godzinach oraz gdzie będzie się znajdował.
Np.:
• Poniedziałek – godz. 7-16 praca zarobkowa
• Wtorek – godz. 7-16 praca zarobkowa
• Środa – godz. 7-16 praca zarobkowa
• Czwartek – godz. 7-16 praca zarobkowa
• Piątek – godz. 7-16 praca zarobkowa
• Sobota – godz. 10-13 zakupy
• Niedziela – godz. 12-14 praktyki religijne
- Czy skazany może sam sporządzić wniosek w przedmiocie odbywania kary w SDE?
Jak najbardziej. Należy jednak pamiętać żeby zawrzeć wszystkie istotne elementy tj. o co się wnosi; wykazać, że zostały spełnione wszystkie warunki z art. 43 la k.k.w., odpowiednio uzasadnić swój wniosek.
Z wnioskiem może również wystąpić obrońca skazanego, prokurator, sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego.
Do wniosku należy dołączyć zgodę osoby lub osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących ze skazanym w miejscu, gdzie będzie wykonywany dozór elektroniczny oraz harmonogram odbywania kary w SDE. Niektóre sądy wymagają również oświadczenia przyszłego pracodawcy o zatrudnieniu skazanego.
Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie podlega opłacie sądowej. - Do którego Sądu należy zwrócić się z wnioskiem?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa – art. 43 e k.k.w. „w sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa”. - Jakie działania może podjąć skazany jeśli Sąd odmówił udzielenia zgody na odbywanie kary w SDE?
Na postanowienie sądu, odmawiające udzielenia zgody na odbycie kary w SDE przysługuje zażalenie do sądu odwoławczego w terminie 7 dni. Środek odwoławczy może sporządzić zarówno obrońca skazanego jak też sam skazany.
Ponowny wniosek o udzielenie zgody na odbywanie kary w SDE może być złożony po upływie 3 miesięcy.
